Nghị luận là bày tỏ một suy nghĩ, quan điểm của chúng ta về một vấn đề nào đó. Bên cạnh nghị luận về một tư tưởng đạo lí, chúng ta còn có nghị luận về tác phẩm … xem thêm…truyện (hoặc đoạn trích). Qua bài Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích), chúng ta cần hiểu rõ thế nào là nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích), nhận diện chính xác một bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích). Đây là những bước cơ bản đầu tiên giúp chúng ta làm bài văn nghị luận về một tác phẩm văn học. Từ đó, chúng ta sẽ triển khai các luận điểm bày tỏ nhận xét, đánh giá của mình về một sự kiện, chủ đề, nhân vật nằm trong nội dung tư tưởng và nghệ thuật của tác phẩm. Mời các bạn tham khảo một số bài soạn “Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)” hay nhất mà Blogthoca.edu.vn tổng hợp trong bài viết dưới đây.
Bài soạn “Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)” số 1
I. Tìm hiểu bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
a, Văn bản nghị luận về vẻ đẹp của nhân vật anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long
– Có thể đặt tên cho văn bản: Sức sống Sa Pa
b, Luận điểm của bài
– Tấm lòng yêu đời, tinh thần trách nhiệm với công việc
– Sự hiếu khách, tận tình với mọi người
– Sự khiêm tốn
c, Cách dẫn dắt từng luận điểm:
Nêu luận điểm (các câu chủ đề đầu đoạn) – phân tích, chứng minh luận điểm – khái quát chung, nâng cao vấn đề.
Luyện tập
Bài 1 (trang 63 sgk ngữ văn 9 tập 2)
Đoạn văn nghị luận: cái chết của nhân vật lão Hạc, qua đó thấy được cách nhân vật trong truyện lão Hạc- Nam Cao
– Các luận điểm chính của đoạn văn:
+ Lão Hạc lựa chọn sống và chết
+ Lão Hạc chọn cái chết chứ không sống khổ nhục
+ Cái chết của lão Hạc gieo lên sự sống
– Nhân vật lão Hạc trong đoạn văn
+ Giàu lòng thương cảm, vị tha
+ Con người khốn khổ bị dồn tới đường cùng vẫn kiên cường chọn cái chết.
Bài soạn “Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)” số 2
Phần I: TÌM HIỂU BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)
Đọc văn bản (trang 61, 62, 63 SGK Ngữ văn 9 tập 2) và trả lời các câu hỏi.
a) Vấn đề nghị luận của văn bản này là gì? Hãy đặt một nhan đề thích hợp cho văn bản.
b) Vấn đề nghị luận được người viết triển khai qua những luận điểm nào? Tìm những câu nêu lên hoặc cô đúc luận điểm của văn bản.
c) Để khẳng định các luận điểm, người viết đã lập luận (dẫn dắt, phân tích, chứng minh) như thế nào? Nhận xét về những luận cứ được người viết đưa ra để làm sáng tỏ cho từng luận điểm. (Gợi ý: Những luận cứ đó được lấy ở đâu, gồm những điều gì?)
Trả lời:
a. – Vấn đề nghị luận của văn bản này là những phẩm chất, đức tính đẹp đẽ đáng yêu của anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long.
– Văn bản có thể được đặt tên Hình ảnh anh thanh niên làm công tác khí tượng trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long.
b. Tóm tát các luận điểm của vấn đề nghị luận tìm những câu có ý nghĩa nêu lên hoặc cô đúc luận điểm của bài văn:
– Dù được miêu tả nhiều hay ít, trực tiếp hay gián tiếp, nhân vật nào của “Lặng lẽ Sa Pa” củng hiện Lên với nét caọ quý đáng khâm phục. Trong đó, anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu – nhân vật chinh của tác phẩm đã để Lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ. (Các câu nêu vân đề nghị luận).
– Trước tiên, nhân vật anh thanh niên này đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ của mình. (Câu nêu luận điểm).
– Nhưng anh thanh niên này thật đúng yêu ở nỗi “thèm người”, lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáọ. (Câu nêu luận điểm)
– Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn. (Câu nêu luân điểm)
– Cuộc sống của chúng ta… thật đáng tin yêu. (Đoạn cuối bài – những câu cô đúc vấn đề nghị luận).
c. Để khẳng định các luận điểm, người viết đã lập luận (dẫn dắt, phản tích, chứng minh) một cách đầy thuyết phục.
– Các luận điểm của người viết nêu lên rõ ràng ngắn gọn tạo được ấn tượng ở người đọc.
– Từng luận điểm đã phân tích chứng minh rõ ràng, với những dẫn chứng cụ thể. Các luận cứ đều xác đáng sinh động vì đó là những chi tiết, hình ảnh đặc sắc của tác phẩm.
– Bài văn cũng đã được người viết dẫn dắt tự nhiên với bố cục chặt chẽ. Tự đặt vấn đề rồi phân tích diễn giải, rồi sau đó khẳng định, nâng cao vấn đề cần nghị luận.
Phần II: LUYỆN TẬP
Đọc đoạn văn (trang 64 SGK Ngữ văn 9 tập 2) rồi trả lời câu hỏi: Vấn đề nghị luận của đoạn văn là gì? Đoạn văn nêu lên những ý kiến chính nào? Các ý kiến ấy giúp chúng ta hiểu thêm gì về nhân vật lão Hạc?
Trả lời:
Đoạn văn nghị luận: cái chết của nhân vật lão Hạc, qua đó thấy được vẻ đẹp nhân cách của nhân vật này trong truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao.
Các ý chính của đoạn văn:
– Lão Hạc phải lựa chọn giữa sống và chết;
– Lão Hạc đã chọn cái chết trong còn hơn sống khổ, sống nhục.
– Cái chết của lão là gieo mầm cho cái sống.
Đoạn văn giúp ta hiểu thêm về nhân vật lão Hạc:
– Đó là sự hi sinh cao cả
– Đó là nỗi đau thân phận của con người.
Bài soạn “Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)” số 3
A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
I- TÌM HIỂU BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
Gấp lại truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa”, lòng ta cứ xao xuyến, vấn vương trước vẻ đẹp của những con người, trước những tình cảm chân tình, nồng hậu trong một cuộc sống đầy tin yêu. Viết về một mảng hiện thực trên miền đất Sa Pa trong giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội và chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ, thiên truyện như muốn nói với ta rằng: Bên trong vẻ lặng lẽ của núi rừng, cuộc sống ở đây chứa bao vẻ đẹp đáng yêu, đang có không ít sự hi sinh thầm lặng. Dù được miêu tả nhiều hay ít, trực tiếp hay gián tiếp, nhân vật nào của “Lặng lẽ Sa Pa” cũng hiện lên với nét cao quý đáng khâm phục. Trong đó, anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu – nhân vật chính của tác phẩm – đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ.
Trước tiên, nhân vật anh thanh niên này đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ của mình. Trong lời giới thiệu với ông hoạ sĩ già và cô gái, bác lái xe gọi anh là “người cô độc nhất thế gian”. Đã mấy năm nay, anh sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao hai nghìn sáu trăm mét, bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo. Công việc hàng ngày của anh là đo gió, đo nhiệt độ, đo mưa, đo nắng rồi ghi chép, rồi gọi vào máy bộ đàm báo về trung tâm. Nhiều mùa, nhiều đêm anh phải đối chọi với gió tuyết và lặng im. Vậy mà anh rất yêu công việc của mình. Chúng ta hãy nghe lời nói của anh thanh niên với ông hoạ sĩ: “[..] khi ta làm việc, ta với công việc là đôi sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất”. Còn đây là tâm sự của anh với cô kĩ sư trẻ: “[…] lúc nào tôi cũng có người trò chuyện. Nghĩa là có sách ấy mà!”. Tuy sống trong điều kiện thiếu thốn cả vật chất lẫn tinh thần nhưng người thanh niên ấy vẫn ham mê công việc, vẫn biết sắp xếp, lo toan cuộc sống riêng ngăn nắp, ổn định. Anh nuôi gà, trồng hoa, đọc sách. Thỉnh thoảng anh xuống đường tìm gặp bác lái xe cùng hành khách để trò chuyện cho nguôi nỗi nhớ nhà, vợi bớt cô đơn.
Sống trong hoàn cảnh như thế, sẽ có người dần thu mình lại trong nỗi cô đơn. Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi “thèm người”, lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo. Ngay từ những phút gặp gỡ ban đầu, lòng mến khách, nhiệt tình của anh đã gây được thiện cảm tự nhiên đối với người hoạ sĩ già, cô kĩ sư trẻ. Niềm vui được đón khách dào dạt trong lòng anh, toát lên trên nét mặt, qua từng cử chỉ. Anh biếu bác lái xe củ tam thất để mang về cho vợ bác mới ốm dậy. Anh mừng quýnh đón quyển sách bác mua hộ. Anh hồ hởi đón mọi người lên thăm “nhà” mình và hồn nhiên kể về công việc, cuộc sống của mình, của bạn bè nơi Sa Pa lặng lẽ. Chúng ta khó có thể quên việc làm đầu tiên của anh thanh niên khi có khách lên thăm nơi ở của mình: hái một bó hoa rực rỡ sắc màu tặng người con gái chưa hề quen biết. “Anh con trai, rất tự nhiên, như với một người bạn đã quen thân, trao bó hoa đã cắt cho người con gái, và cũng rất tự nhiên, cô đỡ lấy”. Củ tam thất gửi vợ bác lái xe, làn trứng, bó hoa tiễn người hoạ sĩ già, cô gái trẻ tiếp tục cuộc hành trình, đó là những kỉ niệm của một tấm lòng sốt sắng, tận tình đáng quý.
Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn. Anh cảm thấy đóng góp của mình bình thường, nhỏ bé so với bao người khác. Bởi thế anh ngượng ngùng khi ông hoạ sĩ già phác thảo chân dung của mình vào cuốn sổ tay. Con người khiêm tốn ấy hào hứng giới thiệu cho hoạ sĩ những người đáng để vẽ hơn mình. Đó là ông kĩ sư ở vườn rau dưới Sa Pa vượt qua bao khó khăn, vất vả để tạo ra những củ su hào to hơn, ngon hơn cho nhân dân toàn miền Bắc, là anh cán bộ khí tượng dưới trung tâm suốt mười một năm nay chuyên tâm nghiên cứu và thiết lập một bản đồ sét. Dù còn trẻ tuổi, anh thấm thía cái nghĩa, cái tình của mảnh đất Sa Pa mà mình được sinh ra, lớn lên, thấm thía sự hi sinh lặng thầm của những con người ngày đêm làm việc, lo nghĩ cho đất nước.
Bằng một cốt truyện khá nhẹ nhàng, những chi tiết chân thực, tinh tế, bằng ngôn ngữ đối thoại sinh động, Nguyễn Thành Long đã kể lại một cuộc gặp gỡ tình cờ mà thú vị nới Sa Pa lặng lẽ. Chưa đầy ba mưoi phút tiếp xúc với anh thanh niên khiến người hoạ sĩ già thêm suy ngẫm về vẻ đẹp cuộc đời mà mình không bao giờ thể hiện hết được, khiến cô kĩ sư trẻ lòng bao cảm mến, bâng khuâng. Với truyện ngắn này, phải chăng nhà văn muốn khẳng định: Cuộc sống của chúng ta được làm nên từ bao phấn đấu, hi sinh lớn lao và thầm lặng? Những con người cần mẫn, nhiệt thành như anh thanh niên ấy thật đáng trân trọng, thật đáng tin yêu.
(Quỳnh Tâm)
Câu hỏi:
a) Văn bản này nghị luận về vấn đề gì? Hãy đặt nhan đề cho văn bản trên
b) Vấn đề nghị luận được người viết triển khi bằng những luận điểm nào? Tìm những câu văn thể hiện luận điểm của bài văn
c) Người viết đã làm như thế nào để khẳng định luận điểm? Nhận xét về những luận cứ được người viết đưa ra để làm sáng tỏ cho từng luận điểm.
Trả lời:
a) Vấn đề nghị luận của văn bản là: Văn bản nghị luận về vẻ đẹp của nhân vật anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long.
Đặt tên nhan đề thích hợp cho văn bản: Có thể đặt tên cho văn bản là: Con người của Sa Pa lặng lẽ hay Hình ảnh anh thanh niên làm công tác khí tượng trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long, hoặc Sức sống Sa Pa…
b) Dựa vào những câu thể hiện luận điểm chính của bài văn để hình dung về hệ thống luận điểm của nội dung nghị luận:
Luận điểm 1: Tấm lòng yêu đời, tinh thần trách nhiệm cao với công việc : Trước tiên, nhân vật anh thanh niên này đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, … gian khổ của mình.
Luận điểm 2: Lòng hiếu khách và sự chu đáo với mọi người: Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi “thèm người”… một cách chu đáo.
Luận điểm 3: Sự khiêm tốn của anh thanh niên: Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng … lại rất khiêm tốn.
c) Các luận điểm được triển khai qua phép phân tích và chứng minh bằng những dẫn chứng cụ thể trong tác phẩm. Người viết đã tập trung vào những chi tiết, hình ảnh đặc sắc của tác phẩm để khái quát luận điểm, chứng minh cho luận điểm.
Những luận cứ được người viết đưa ra để làm sáng tỏ cho từng luận điểm, diễn đạt rõ ràng, làm nổi bật được vấn đề nghị luận
III- Ghi nhớ
- Nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích) là trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiên, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thểNhững nhận xét, đánh gái về truyện phải xuất phát từ ý nghĩa của cốt truyện và tính cách, số phận nhân vật, và nghệ thuật trong tác phẩm được ngưới viết phát hiện và khái quátCác nhận xét đánh gái của truyện phải được xuất phát từ những ý nghĩa của cốt truyện ( hoặc đoạn trích) trong bài nghị luận phải rõ ràng, đúng đắn có sự luận cứ và lập luận thuyết phụcBài nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) cần có bố cục mạch lạc, có lời văn chính xác, gợi cảm
B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI
II- LUYỆN TẬP
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi: Vấn đề nghị luận của đoạn văn là gì? Đoạn văn nêu ra ý kiến chính nào? Các ý kiến ấy giúp ta hiểu thêm gì về nhân vật Lão Hạc?
Từ việc miêu tả hoạt động của các nhân vật, Nam Cao đã gián tiếp đưa ra một tình thế lựa chọn đối với lão Hạc mà các dấu hiệu của nó đã được chuẩn bị ngay từ đầu. Đó là việc giải quyết cái sống và cái chết: sống liệu có giữ được mảnh vườn cho con mà vẫn có cái để mà ăn hay không (bán mất mảnh vườn sẽ là một trọng tội không thể tha thứ được của lão đối với người vợ đã khuất và đứa con đang ở xa); hay là chết thì sẽ giữ được mảnh vườn, lương tâm yên ổn? Nhưng nếu chết thì phải chết như thế nào, chuẩn bị cho nó ra sao?… Cuối cùng, lão Hạc lựa chọn cái chết. Đầu tiên lão để cho cậu vàng chết trước. Sau đó mới đến mình. Lão âm thầm chuẩn bị, dọn dẹp chu tất một con đường sạch sẽ để bước đến nhà mồ (nhờ ông giáo giữ vườn để khỏi ai tranh chiếm, nhòm ngó, gửi cầm 30 đồng bạc để cậy bà con lo liệu ma chay nếu mình có mệnh hệ gì). Lão đã chọn cái chết trong còn hơn phải sống khổ, sống nhục. Lão đã chết một cách cao ngạo và thảm khốc. Chỉ có bằng cách này lão mới khỏi phạm vào mảnh đất thiêng dành cho con mình, mới có thể chấm dứt kiếp sống lay lắt, héo úa. Cái chết của lão Hạc khiến ta đau đớn nhận ra một tình phụ tử thiêng liêng và thăm thẳm. Tội nghiệp cho lão, chắc hẳn lão nung nấu ý định chết từ lâu rồi, từ cái ngày đầu sang nói chuyện bán cậu vàng với ông giáo, rõ nhất là cái hôm lão sang gửi vườn và tiền. Chả thế mà câu chuyện của lão rề rà, vòng vo, nặng nhọc, nhức nhối một điều gì đó thật khó nói; tâm can lão bị đè nặng bởi ý định tự tử phải giấu. Lão đã làm tất cả những gì có thể làm được trước khi đi đến cái chết, tuy lặng lẽ, âm thầm mà thật dứt khoát, quyết liệt. Để bảo toàn nhân cách của mình, lão không có con đường nào khác là phải chủ động tìm đến cái chết. Lão Hạc đã dùng cái chết của mình để cấy cái sống cho đứa con trai đang đi phu đồn điền biền biệt. Đó là một lựa chọn tột cùng đau đớn cuả thân phận con người. ý nghĩa câu chuyện chủ yếu được phát sáng từ điểm then chốt này.
(Theo Văn Giá, Chiều sâu truyện “Lão Hạc”)
Bài làm:
Vấn đề nghị luận của đoạn văn về sự lựa chọn nghiệt ngã của nhân vật lão Hạc qua đó thấy được vẻ đẹp nhân cách của nhân vật này trong truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao.
Những ý kiến chính trong đoạn văn là:
Lão Hạc phải lựa chọn giữa sống và chết;
Lão Hạc đã chọn cái chết trong còn hơn sống khổ, sống nhục.
Qua những chi tiết cụ thể trong tác phẩm, người viết tập trung phân tích những diễn biến tâm lí của nhân vật lão Hạc trong tình thế lựa chọn nghiệt ngã của số phận từ đó cho ta hiểu thêm về vẻ đẹp nhân cách, về tấm lòng hi sinh cao quý của lão Hạc.
Bài soạn “Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)” số 4
Kiến thức cơ bản
Các kiến thức bạn cần nắm vững:
• Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) là trình bày những nhận xét đánh giá của mình về nhân vật sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể.
• Những nhận xét, đánh giá về truyện phải xuất phát từ ý nghĩa của cốt truyện, tính cách, số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm được người viết phát hiện và khái quát.
• Các nhận xét, đánh giá về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) trong bài nghị luận phải rõ ràng, đúng đắn, có luận cứ và lập luận thuyết phục.
• Bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) cần có bố cục mạch lạc, có lời văn chuẩn xác, gợi cảm.
Gợi ý trả lời các câu hỏi trên sách giáo khoa:
Đọc văn bản (trang 61 đến 63 SGK Ngữ văn 9 tập 2) và trả lời các câu hỏi.
a) Vấn đề nghị luận của văn bản này là gì? Hãy đặt một nhan đề thích hợp cho văn bản.
b) Vấn đề nghị luận được người viết triển khai qua những luận điểm nào? Tìm những câu nêu lên hoặc cô đúc luận điểm của văn bản.
c) Để khẳng định các luận điểm, người viết đã lập luận (dẫn dắt, phân tích, chứng minh) như thế nào? Nhận xét về những luận cứ được người viết đưa ra để làm sáng tỏ cho từng luận điểm. (Gợi ý: Những luận cứ đó được lấy ở đâu, gồm những điều gì?)
Trả lời
a) Vấn đề nghị luận của bài văn là: Những tác phẩm chất đáng yêu của nhân vật anh thanh niên làm công tác khí tượng nơi Sapa. Có thể đặt tên bài văn là Sapa, nét đẹp thầm lặng đáng yêu hay Nét đẹp lặng lẽ của Sapa.
b) Những câu văn nêu lên luận điểm của bài văn:
– “Dù được miêu tả nhiều hay ít, trực tiếp hay gián tiếp, nhân vật nào của Sapa cũng hiện lên với nét cao quý đáng khâm phục… Trong đó, anh thanh niên – nhân vật chính của tác phẩm – đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ” (Các câu nêu vấn đề nghị luận).
– “Trước tiên, nhân vật anh thanh niên này đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ của mình” (Câu nêu luận điểm).
– Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước, thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn. (Câu nêu luận điểm).
– Cuộc sống của chúng ta được làm nên từ bao phấn đấu, hi sinh lớn lao và thầm lặng? Những con người cần mẫn, nhiệt thành như anh thanh niên ấy thật đáng trân trọng, thật đáng tin yêu”. (Câu nêu luận điểm).
c) Từng luận điểm được phân tích, chứng minh một cách thuyết phục bằng các dẫn chứng cụ thể trong tác phẩm. Các luận cứ được sử dụng xác đáng, sinh động rút ra từ những chi tiết, hình ảnh đặc sắc trong tác phẩm.
Luyện tập
Đọc đoạn văn (trang 64 SGK Ngữ văn 9 tập 2) rồi trả lời câu hỏi: Vấn đề nghị luận của đoạn văn là gì? Đoạn văn nêu lên những ý kiến chính nào? Các ý kiến ấy giúp chúng ta hiểu thêm gì về nhân vật lão Hạc?
Trả lời:
Đoạn văn trang 64 sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập hai, nêu lên vấn đề: sự lựa chọn của Lão Hạc. Để khai triển khai luận điểm này, tác giả Văn Giá đã nêu lên những ý kiến chính:
1. Lão Hạc phải giải quyết, chọn lựa giữa cái sống và cái chết:
+ Sống có giữ được mảnh vườn cho con không?
+ Hay là chết sẽ giữ được mảnh vườn.
2. Nếu phải chết thì nên chết như thế nào, chuẩn bị ra sao?
– Giết con Vàng trước, chuẩn bị tự tử một cách chu đáo.
+ Gửi ba mươi đồng cho ông Giáo.
+ Gửi văn tự mảnh vườn cho ông Giáo.
3. Ý nghĩa cái chết của Lão Hạc:
– Lão Hạc chết trong hơn sống nhục, chết cao ngạo và thảm khốc.
– Lão Hạc hi sinh vì tình phụ tử thiêng liêng.
– Lão Hạc dùng cái chết để bảo toàn nhân cách.
– Lão Hạc dùng cái chết để cấy cái sống cho đứa con trai.
Các ý kiến trên đây của Văn Giá giúp ta hiểu thêm nhân cách cao quý và sự hi sinh lớn lao của Lão Hạc, một hình tượng lão nông thà chết trong hơn sống đục trong một giai đoạn lịch sử đen tối của đất nước ta đầu thế kỉ 20.
Bài soạn “Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)” số 5
I – Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi (trang 61 – SGK Ngữ Văn 9 tập 2)
Câu hỏi:
a) Vấn đề nghị luận của văn bản này là gì ? Hãy đặt một nhan đề thích hợp cho văn bản.
Vấn đề nghị luận của văn bản: Những phẩm chất đẹp đẽ của nhân vật anh thanh niên trong tác phẩm “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long.
Đặt nhan đề cho văn bản:
– Một con người thầm lặng ở Sa Pa
– Một vẻ đẹp nơi Sa Pa lặng lẽ.
b) Vấn đề nghị luận được người viết triển khai qua những luận điểm nào ? Tìm những câu nêu lên hoặc cô đúc luận điểm của văn bản.
– Luận điểm xuất phát (Mở bài): anh thanh niên trong “Lặng lẽ Sa Pa” để lại nhiều ấn tượng khó phai mờ.
– Luận điểm mở rộng (Thân bài):
+ Luận điểm 1: Anh thanh niên có lòng yêu đời, yêu nghề và tinh thần trách nhiệm cao trong công việc.
+ Luận điểm 2: Anh thanh niên rất hiếu khách, chu đáo.
+ Luận điểm 3: Anh thanh niên rất khiêm tốn.
– Luận điểm kết thúc (Kết bài) : Những con người như anh thanh niên thật đáng trân trọng, tin yêu.
– Các câu văn nêu lên luận điểm của văn bản:
+ Dù được miêu tả nhiều hay ít, trực tiếp hay gián tiếp, nhân vật nào của “Lặng lẽ Sa Pa” cũng hiện lên với nét cao quý đáng khâm phục. Trong đó, anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu – nhân vật chính của tác phẩm – đã để lại cho chúng ta những ấn tượng khó phai mờ. (các câu nêu vấn đề nghị luận).
+ Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi “thèm người”, lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo. (câu chủ đề nêu luận điểm).
+ Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn. (câu chủ đề nêu luận điểm)
+ Cuộc sống của chúng ta được làm nên từ bao phấn đấu, hi sinh lớn lao và thầm lặng? Những con người cần mẫn, nhiệt thành như anh thanh niên ấy thật đáng trân trọng, thật đáng tin yêu. (những câu cô đúc vấn đề nghị luận)
=> Người viết dẫn dắt các luận điểm một cách rõ ràng, chặt chẽ và lôgíc.
c) Để khẳng định các luận điểm, người viết đã lập luận (dẫn dắt, phân tích, chứng minh) như thế nào ? Nhận xét về những luận cứ được người viết đưa ra để làm sáng tỏ cho từng luận điểm. (Gợi ý: Những luận cứ đó được lấy ở đâu, gồm những điều gì ?)
Để khẳng định các luận điểm, người viết đã sử dụng các thao tác: giải thích, chứng minh, phân tích, tổng hợp,…. một cách hài hoà, khéo léo và thuyết phục. Các luận cứ đều được lấy từ tác phẩm và tập trung xoay quanh nhân vật anh thanh niên. Có thể nói, người viết dẫn dắt các luận điểm một cách rõ ràng, chặt chẽ và lôgíc.
II – Luyện tập
Đọc đoạn văn sau rồi trả lời câu hỏi: Vấn đề nghị luận của đoạn văn là gì? Đoạn văn nêu lên những ý kiến chính nào ? Các ý kiến ấy giúp ta hiểu thêm gì về nhân vật lão Hạc?
Đọc văn trang 64 – SGK Ngữ Văn 9 tập 2
Trả lời:
– Vấn đề nghị luận: tình thế lựa chọn nghiệt ngã của nhân vật lão Hạc và vẻ đẹp của nhân vật này.
– Những ý kiến chính:
+ Tình thế lựa chọn nghiệt ngã của lão Hạc: Lựa chọn giữa cái sống và cái chết.
+ Phân tích tâm trạng của nhân vật lão Hạc: Chọn cái chết một cách dứt khoát để bảo toàn danh dự, chết mà không phiền lụy đến người khác, chết để đổi lấy cuộc sống cho con trai.
– Ý nghĩa của các ý kiến nghị luận: Làm nổi bật vẻ đẹp của nhân vật lão Hạc (sống vì con, lo lắng cho con, hi sinh cuộc sống của mình để tạo dựng cuộc sống cho con, không muốn gây phiền hà cho người khác). Bằng cách sự phân tích cụ thể nội tâm, hành động của nhân vật lão Hạc, bài viết đã làm sáng tỏ một nhân cách đáng kính trọng, một tấm lòng hi sinh cao quý.
Bài soạn “Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)” số 6
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
Giải câu hỏi (Trang 61 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Đọc văn bản trong SGK và trả lời câu hỏi.
a) Vấn đề nghị luận của văn bản này là gì? Hãy đặt một nhan đề thích hợp cho văn bản.
b) Vấn đề nghị luận được người viết triển khai qua những luận điểm nào? Tìm những câu nêu lên hoặc cô đúc luận điểm của văn bản.
c) Để khẳng định các luận điểm, người viết đã lập luận (dẫn dắt, phân tích, chứng minh) như thế nào? Nhận xét về những luận cứ được người viết đưa ra để làm sáng tỏ cho từng luận điểm. (Gợi ý: Những luận cứ đó được lấy ở đâu, gồm những điều gì?)
Trả lời:
a) Văn bản nghị luận về vẻ đẹp của nhân vật anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long.
Có thể đặt tên cho văn bản là: Con người của Sa Pa lặng lẽ hoặc Sức sống Sa Pa…
b) Các luận điểm:
– Tấm lòng yêu đời, tinh thần trách nhiệm cao với công việc
– Lòng hiếu khách và sự chu đáo với mọi người
– Sự khiêm tốn
c) Cách dẫn dắt từng luận điểm: Nêu luận điểm (thể hiện ở các câu chủ đề đầu đoạn)
– phân tích, chứng minh các luận điểm
– Khái quát chung, nâng cao vấn đề.
II. Luyện tập
Giải câu hỏi – Luyện tập (Trang 63 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Đọc đoạn văn sau rồi trả lời câu hỏi: Vấn đề nghị luận của đoạn văn là gì? Đoạn văn nêu lên những ý kiến chính nào? Các ý kiến ấy giúp ta hiểu thêm gì về nhân vật lão Hạc?
Trả lời:
– Đoạn văn nghị luận: cái chết của nhân vật lão Hạc, qua đó thấy được vẻ đẹp nhân cách của nhân vật này trong truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao.
– Các ý chính của đoạn văn:
+ Lão Hạc phải lựa chọn giữa sống và chết;
+ Lão Hạc đã chọn cái chết trong còn hơn sống khổ, sống nhục.
+ Cái chết của lão là gieo mầm cho cái sống.
– Đoạn văn giúp ta hiểu thêm về nhân vật lão Hạc:
+ Đó là sự hi sinh cao cả
+ Đó là nỗi đau thân phận của con người.
Hi vọng bài viết trên giúp các bạn chuẩn bị tốt kiến thức về tiết học trước khi đến lớp. Chúc các bạn học tốt và tiếp tục theo dõi các bài soạn văn cũng như phân tích, phát biểu cảm nghĩ trên Blogthoca.edu.vn.vn.
